Địa đạo Vịnh Mốc – huyền thoại trong lòng đất

Vĩnh Linh là huyện phía bắc tỉnh Quảng Trị, bị chia cắt làm đôi bởi vĩ tuyến 17 theo hiệp nghị Geneva năm 1954. Từ năm 1965, đế quốc Mỹ khai mạc cuộc chiến tranh phá hoại ở miền bắc Việt năm bằng không lực, thì mảnh đất Vĩnh Linh phía bắc sông Bến Hải trở nên túi bom, tuyến lửa của cuộc chiến. Trong khoảng thời gian trước khi Quảng Trị được phóng thích, từ 1965 đến 1972, mảnh đất chưa đầy 820 km2 của Vĩnh Linh phải chịu hơn nửa triệu tấn bom đạn, tính làng nhàng mỗi người dân phải chịu 7 tấn. Hệ thống làng hầm - địa đạo Vĩnh Linh đã ra đời để người dân sống và tranh đấu trong hoàn cảnh mưa bom bão đạn. Hệ thống làng hầm này hình thành và phát triển ở khắp địa phương và Vịnh Mốc là tiêu biểu nhất. Vịnh Mốc (xã Vĩnh Thạch) là một làng quê nằm trên một khu đồi đất đỏ sát bờ biển, cách thị trấn Hồ Xá của huyện Vĩnh Linh khoảng 14km về phía đông, cách Cửa Tùng 6km về phía bắc. Trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, Vịnh Mốc là tiền đồn của miền bắc và cũng là điểm giao hội chi viện cho đảo Cồn Cỏ, hòn đảo có vị trí chiến lược quan trọng trong việc án giữ lãnh hải Vĩnh Linh. Giếng thông khí cho địa đạo. Đây cũng là nơi chuyển vận đất ra trong quá trình đào. Hệ thống địa đạo Vịnh Mốc được xây dựng trong khoảng 2 năm, từ năm 1965 đến 1967. Đây là một hệ thống hầm ngầm sâu trong lòng đất. Địa đạo Vịnh Mốc gồm 3 địa đạo chính nối thông với nhau thành một hệ thống liên hoàn với tổng chiều dài trên 1700m. tham khảo ở đây Địa đạo được cấu trúc 3 tầng, trong đó tầng trên cùng sâu 8-10m, tầng thứ 2 sâu 12-15m, tầng thứ ba sâu 23m; các tầng này và các nhánh được kết nối với nhau qua trục chính dài 780m. Trong địa đạo có không gian sinh sống của người dân, kho vận vũ khí đạn dược - lương thực, cơ quan của Đảng và chính quyền, quân sự, các công trình công cộng (hội trường, nhà bảo sanh, trạm phẫu thuật, trạm thông báo...). Quơ hệ thống có 13 cửa ra vào (7 cửa thông ra biển, 6 cửa đi lên đồi). Đây là công trình được kiến bien dong chu noi lập bằng sức lực và trí tuệ của quân và dân Vịnh Mốc, với 18.000 ngày công. Trong mưa bom bão đạn họ đã đào và chuyên chở 6000m3 đất đá để hoàn thành nên công trình kỳ vĩ và đặc biệt này. Địa đạo đã che chở, bảo toàn mạng sống cho người dân Vịnh Mốc. Hơn thế, người dân nơi đây còn sống và tranh đấu, đánh giặc ngay trên quê hương của mình; tập hợp vận tải vũ khí lương thực, cấp cứu thương binh, tăng viện cho đảo Cồn Cỏ... Trong suốt thời gian tồn tại trong lòng địa đạo, người dân Vịnh Mốc không một ai bị thương và 17 em bé đã chào đời... Trong gần 2000 hôm sớm trong lòng địa đạo, quân và dân Vịnh Mốc nói riêng cũng như Vĩnh Linh đã tạo nên một huyền thoại. Đó là huyền thoại về sinh khí kỳ diệu và ý chí can đảm của con người. Làng địa đạo Vịnh Mốc đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương 2 lần anh hùng LLVTND. Năm 1976, Bộ Văn hóa-thông báo đã công nhận tham khảo ở đây Làng địa đạo Vĩnh Mốc là di tích Quốc gia và đưa vào danh mục các di tích đặc biệt quan trọng. Tháng 3/2014, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo các cơ quan liên hệ nghiên cứu, tụ hợp tư liệu lịch sử, khoa học để lập hồ sơ Di tích nhà nước đặc biệt đối với hệ thống làng hầm Vĩnh Linh và địa đạo Vịnh Mốc. Hiện địa đạo Vịnh Mốc là địa điểm ngày càng vấn đông đảo du khách trong nước và ngoài nước khi đến thăm Quảng Trị./. Vịnh Mốc là một làng quê nằm trên một khu đồi đất đỏ sát bờ biển Trong chiến tranh, nơi đây là túi bom, tuyến lửa. Một căn hầm chữ A. Một cửa vào hệ thống địa đạo từ phía đồi. Địa đạo Vịnh Mốc có chiều tổng dài hơn 1700m với 3 tầng. Lối vào địa đạo rất nhỏ. Ở trong này không có ánh sáng thái dương. “Căn hộ” của một gia đình trong lòng địa đạo với diện tích khoảng 1,5m2. Hầm để vũ khí. Giếng nước sinh hoạt. Địa đạo Vịnh Mốc có 3 giếng nước. Nhà cô đỡ. 17 đứa trẻ đã ra đời trong lòng địa đạo Hầm tránh bom khoan. Một cửa hầm mở ra phía biển. Đây cũng là hướng tiếp tế tiếp viện cho đảo Cồn Cỏ. Chiếc kẻng báo động làm từ vỏ bom Mỹ. Phù điêu “Tồn tại hay không tồn tại” tả cuộc sống ở Vịnh Mốc.